Rockmuziek is geen achtergrondmuziekje, gast. Het is een oerkracht. Een levensstijl. En bij die levensstijl hoort een uniform. Vanaf het moment dat de eerste versterkers begonnen te ronken, hebben rocksterren niet alleen de hitlijsten, maar ook de kledingkasten van generaties jongeren gedefinieerd. Geloof me, de kleding die je draagt, is een statement. Het vertelt wie je bent en bij welke ’tribe’ je hoort. En de blauwdruk voor die rebelse, coole look? Die is decennialang getekend door de helden met gitaren.
De vroege rebellen van Elvis tot de Beatles
Laten we teruggaan naar de oerknal. De jaren ’50. Voordat Elvis Presley het podium op schudde, was de jeugdmode een brave afspiegeling van hun ouders. Toen kwam de King. Hij maakte het niet alleen cool om een buitenstaander te zijn, hij maakte het acceptabel voor mannen om roze te dragen en voor witte jongens om zoot suits te dragen, iets wat de gevestigde orde deed gruwelen. Uit ervaring weet ik dat dit de eerste echte breuk was. De jeugd had een icoon dat zei: ‘Wees anders.’ In de jaren ’60 namen The Beatles het stokje over. Hun strakke, zwarte pakken, de Beatle-boots en natuurlijk die ‘mop-top’ kapsels werden een wereldwijd fenomeen. Het was meer dan een look; het was een lidmaatschapskaart voor de nieuwe generatie. Ze waren niet alleen muzikaal, maar ook visueel een eenheid, en hun nonchalante, voor die tijd ongewone stijl, had een gigantische impact.
Glitter, androgynie en anarchie in de explosieve jaren 70
Na de ‘peace and love’ van de sixties, explodeerde de rockscene in de jaren ’70 in duizend verschillende richtingen, en de mode volgde. Aan de ene kant had je de glamrock. Denk aan David Bowie als zijn alter ego Ziggy Stardust, Marc Bolan van T.Rex met zijn glitter en boa’s, en Mick Jagger in zijn fluwelen jumpsuits. Dit was pure extravagantie. Androgynie werd de norm, waarbij de grenzen tussen mannelijke en vrouwelijke kleding vervaagden. Platformlaarzen, overdadige make-up en kostuums die rechtstreeks uit een sciencefictionfilm leken te komen, daagden alle conventies uit. Dit was niet zomaar kleding, dit was theater op het podium.
De tegencultuur van punk
Maar laat ik je vertellen, elke actie roept een reactie op. Terwijl glam de decadentie vierde, borrelde er in de straten van Londen en New York een rauwe, boze tegenbeweging: punk. Bands als de Sex Pistols, onder leiding van Malcolm McLaren, en The Ramones schopten tegen alles wat glom. Hun mode was een afwijzing van het establishment, gevoed door economische malaise. Gescheurde jeans, leren jacks volgespeld met veiligheidsspelden, T-shirts met provocerende slogans, en Dr. Martens aan de voeten. Het was een DIY-esthetiek; je maakte je eigen look met wat je kon vinden. Punk was niet bedoeld om mooi te zijn, het was bedoeld om te shockeren en een statement te maken, een visuele stijl die de basis legde voor de complete esthetiek van de punkmode. En die rauwe, authentieke energie? Die is tot op de dag van vandaag een inspiratiebron.
Leer, hairspray en flanel als contrasten van de jaren 80 en 90
De jaren ’80 waren het decennium van de overdaad. Hair metal bands als Bon Jovi en Guns N’ Roses domineerden de ether en MTV. Hun look was net zo groot als hun gitaarsolo’s: strak leer, gescheurde denim, bandana’s, en natuurlijk, bergen haarspray. Het was een uitvergroting van het rockster-archetype: gevaarlijk, sexy en larger-than-life. De leren jas was niet langer alleen voor punkers, maar werd een mainstream mode-item. Maar zoals altijd in de rockgeschiedenis, volgde er een tegenreactie.
De opkomst van grunge en britpop
Begin jaren ’90, vanuit het regenachtige Seattle, kwam de grunge. Kurt Cobain van Nirvana werd de onwillige woordvoerder van een generatie die de poeha van de jaren ’80 zat was. Zijn ‘uniform’ – een versleten flanellen overhemd, een oud bandshirt, gescheurde jeans en een paar afgetrapte Converse – was de ultieme anti-mode. Het kwam uit de kringloopwinkel, niet van de catwalk. Het was echt, ongepolijst en het schreeuwde onverschilligheid. Tegelijkertijd, aan de andere kant van de oceaan, definieerde Britpop de look van de Britse jeugd. Bands als Oasis en Blur maakten de kleding van de arbeidersklasse cool. Trainingspakken, Fred Perry polo’s (strak dichtgeknoopt, natuurlijk) en vintage militaire jasjes. Het was een nuchtere, toegankelijke stijl die een directe afspiegeling was van hun ‘lad culture’ en muziek.
De echo van rock in de moderne garderobe
Je zou denken dat met de opkomst van hiphop en pop de invloed van rock is afgenomen, maar kijk eens goed om je heen. De erfenis is overal. De garage rock revival van de vroege jaren 2000, met The Strokes voorop, maakte vintage weer cool. Strakke leren jasjes, skinny jeans en smalle dassen werden de norm voor een nieuwe generatie indie-kids. Vandaag de dag zijn de iconische stukken uit de rockgeschiedenis tijdloze klassiekers geworden. De leren jas, de Dr. Martens, de Converse All-Stars, het bandshirt – het zijn vaste waarden in de garderobe van jongeren die hun individualiteit willen uitdrukken. Deze invloed is zo krachtig dat het zelfs is doorgesijpeld naar de allerkleinsten. Het is geen zeldzaamheid meer om een peuter te zien met het iconische tong-logo van The Rolling Stones op een shirtje. Ouders die zelf zijn opgegroeid met deze muziek, geven die liefde en esthetiek door, en het investeren in hoogwaardige kinderkleding met een rebelse uitstraling is een fantastische manier om die passie te delen. Zo wordt de fakkel van de rock-‘n-roll-stijl moeiteloos van generatie op generatie doorgegeven.
Meer dan kleding een blauwdruk voor identiteit
Uiteindelijk is het dit wat je moet begrijpen: rockmode ging nooit alleen over de kleren. Het was en is een visuele taal, een manier om te zeggen ‘ik hoor hierbij’ of juist ‘ik hoor nergens bij’. Het is een schild en een spandoek tegelijk. Van de opgestoken kraag van een leren jack tot een versleten bandshirt van een obscure punkband, elk kledingstuk vertelt een verhaal. Het is een uiting van rebellie, van non-conformisme, van passie voor de muziek die je leven vormgeeft. Geloof me, de trends komen en gaan, de stoffen verslijten, maar de attitude, de onverwoestbare geest van rock-‘n-roll die in die kledingstukken is geweven? Die sterft nooit. Het is de echo van een schreeuwende gitaar in de stilte, en die blijft voor altijd.